O
19 de decembro de 2015 escribín un artigo sobre Rosario Hernández Diéguez, a
moza que foi asasinada no verán do 36 por falanxistas de Vigo por desafiar os
camiños marcados, os estigmas, as pexas que lle querían poñer á liberdade das
mulleres. Agora, grazas á familia, dispoñemos de máis datos da súa vida, da súa
paixón, da súa loita. E tamén sabemos dun asasinato que resume na súa traza cruel
e cobarde o rumbo do fascismo xenocida. E dispoñemos dunha fotografía que lle pon
rostro á verdade, á esperanza e á luz que brillaba na mirada limpa dunha moza
de 20 anos. Quixeron facela desaparecer do mundo e da historia. Mais agora está
con nós e con nós fica para sempre.
 |
| Rosario Hernández Diéguez A Calesa (foto cedida pola familia) |
Era unha rapaza de ollos claros e mirada dóce, de ideiais firmes,
deportista e solidaria. Tiña 20 anos cumpridos o 17 de febreiro de 1936. Vestía
decote unha blusa vermella e un abrigo verde. Vivía cos pais nunha casa humilde
da rúa do Pino e traballaba vendendo xornais na rúa do Príncipe, no portal da
sociedade recreativa Gimnasio.
Simpatizaba co partido socialista e gustaba de ir ás manifestacións e aos
mítins, levar bandeiras nos desfiles do primeiro de maio, corear as consignas
co puño erguido UHP UHP UHP... Vivía
o feliz soño da primavera do 36, entre berros e sorrisos, cando aínda era
posíbel a esperanza nas casas proletarias.
Cando o 20 de xullo chegaron os falanxistas e os
militares rebeldes á Casa do Pobo de Vigo, seica saíu por unha fiestra e
procurou agochos durante semanas. Nos últimos días de xullo e durante o mes de
agosto sentiu todo o peso do terror que abalou a cidade, as novas que chegaban
dos compañeiros asasinados en Alcabre e Lavadores, as torturas no Frontón, as
violacións, as rapas. Sentiu o medo atravesarlle o corpo nas noites de
insomnio, nas horas interminábeis de espera, de agonía.
Pasaron corenta días e tamén deron con ela. Fórona
buscar á casa na que estaba agochada. Levaron preso o pai, que era ferroviario.
A ela levárona ao cuartel da Falanxe, nun coche escuro, entre insultos e
ameazas. Seica estivo presa tamén no Frontón, a onde a súa irmá maior Ramona
lle levaba todos os días a comida. E palabras de alento, de coraxe, de rábia.
Até que a foron buscar. Aqueles rapaces de boa familia
burguesa, valentes de alcool e de odio, ensañáronse coa rapaza que vían
portando bandeiras vermellas nas manifestacións. Coa moza que berraba consignas
revolucionarias e paseaba orgullosa os emblemas vermellos no corazón da cidade.
Aquela moza fermosa e valente representaba todo o mal do mundo, o das mulleres
rebeldes, comprometidas e solidarias. Un mal que había que arrincar de raíz,
borralo da terra, facelo desaparecer durante xeracións.
Conta a memoria do pobo que a raparon e que a violaron.
Que a someteron a horas de humillación, de burlas, de violencia covarde. Que a
asasinaron e a mutilaron salvaxemente, que lle cortaron os peitos. E que para
ocultar aquel crime horrendo, trasladaron o corpo nun barco e fondeárono
amarrado a unha prancha de ferro nas proximidades das illas Cíes.
O corpo de Rosario Hernández Diéguez A Calesa nunca voltou do mar. Nunca
voltou daquela noite de infamia, daquelas augas frías, fermosas e profundas. A
súa familia non tivo dereito ás bágoas, a unha tumba no cemiterio, a unha
lápida onde depositar flores. Porque na inmensa foxa común que foi a ría de
Vigo non houbo lápidas, nin flores, nin bágoas. Só ducias de cadáveres
mutilados, acribillados, sepultados no fondo do mar amarrados a pandullos, a parrillas das conserva, a pranchas de
ferro. Só o silencio interminábel da morte, a escuridade, a friaxe.
O corpo de Rosario Hernández Diéguez A Calesa nunca voltou. Mais agora é
tempo de retorno para o seu nome. É tempo de memoria e de xustiza. É tempo de
celebrar a alegría daquela rapaza de familia humilde, de facer ondear de novo
as bandeiras vermellas, os símbolos da liberdade. É tempo de derrubar os
emblemas da opresión, os nomes que lembran a inxustiza, as cruces que celebran
a barbarie. É tempo de levar flores ao mar de Vigo, ao mar das Cíes, pola
Calesa e por todos os corpos que nunca voltaron.
Fontes
Xoán Carlos Abad Gallego: Cen
personaxes en torno a unha guerra. A República e a Guerra Civil na comarca de
Vigo através dos seus protagonistas, Instituto de Estudios Vigueses, 2008.
Antonio Giráldez Lomba: Tres nombres en el recuerdo de
Vigo hace sesenta años: “El Comandante”, “El Rabioso” y “La Calesa”, Glaucopis, 5, 1999.
Notas e lembranzas de Enrique Carril, sobriño neto da
Calesa (coa miña inmensa gratitude)
Grazas a Montse Fajardo por compartir a viaxe
