EU SON LAMOSO DE POSTEMIRÓN

Para Teri Carro, bisneta de Abelardo Sobral. Compañeira do colectivo A Regaduxa, na loita permanente pola xustiza e contra o esquecemento

“Abelardo Sobral, se dice que lo mataron...”.

Informe do alcalde de Vilaboa, 19 de decembro de 1936.

Volvo abrir o libro do esquecemento da Vilaboa Mártir. Ten páxinas escurecidas,  tinxidas de sangue, de silencio e de medo. Páxinas amargas, atravesadas de crimes e de infamia. Mais tamén ten capítulos luminosos, que falan de heroes anónimos, de labregos e obreiros organizados en sociedades, de mulleres solidarias cos fuxidos e cos agochados, cos presos do Lazareto e de Figueirido. É unha historia esvaecida, diluida nas tebras do tempo, mais prometín un día falar dela, procurala nos rexistros oficiais e na memoria do pobo. Teño a necesidade de saber e de contar, porque quero que as vítimas teñan nome, que fiquen para sempre entre nós, co orgullo que merecen e coa dignidade que nunca perderon. E tamén quero que os asasinos e os cómplices figuren na historia co seu verdadeiro rostro, desprovistos da máscara, do retrato falso, da impostura. Recoñecíbeis na fasquía vil e covarde dos seus crimes.

Na Sociedade de Agricultores e Obreiros de Vilaboa organizáronse os canteiros e os labregos que soñaban con un mundo máis xusto. Construiron un modesto local para acoller xuntanzas e actividades, dotárono con mobiliario e libros, con arelas de xustiza, con anceios de progreso social, de novos dereitos, de liberdade. Nos días que seguiron ao 20 de xullo, moitos daqueles labregos e canteiros fuxiron ao monte. Algúns permaneceron case tres anos agochados en tobos excavados nas cortes do gando ou baixo as cociñas. Os líderes máis significados foron perseguidos con saña, encarcerados, asasinados...


Antigo local da Sociedade de Agricultores e Obreiros de
Vilaboa, expoliado polos fascistas e convertido
en centro de detención e de tortura

Os falanxistas de Vilaboa e de Moaña clausuraron aquel tempo de esperanza, impuxeron o terror, aldraxaron as mulleres, arrasaron as casas. Decretaron o silencio das cunetas e dos cemiterios. A casa humilde que construíron os obreiros como sede social foi asaltada, arrasada, roubada. Aquel espazo de loita pola liberdade convertiuse en cárcere, en lugar de tortura, de aldraxe, de morte. Conta a memoria do pobo que nesa casa comunal que axudou a construír foi detido, torturado e asasinado no verán de 1936 Abelardo Sobral, canteiro de Postemirón. Contárono os veciños de Vilaboa que estiveron alí presos, que o viron cando o levaron co corpo tan desfigurado que ninguén puido recoñecelo. E que cando lle preguntaron quen era escoitaron unha voz apagada que só puido dicir : -Eu son Lamoso de Postemirón.

A Abelardo Sobral, Lamoso de Postemirón, matárono os falanxistas de Vilaboa e de Moaña. O seu corpo non apareceu nunca. Segundo a memoria oral, foi fondeado na ría de Vigo. A súa familia ficou aquí, coa dor permanente, coa interminábel presenza da morte, do asasinato, da desaparición, da impunidade. Non tivo sequera o consolo dunha tumba, dunha lápida á que levarlle flores. É dificil imaxinar unha mágoa tan intensa, unha crueldade tan grande.


Homenaxe ás vitimas da represión no mar, a bordo do vapor Hidria
Ría de Vigo, agosto de 2006 (Ano da Memoria)

Mais estamos na hora da volta, no tempo do retorno. Dos nomes que renacen, das voces que agroman despois dun silencio de décadas. E florecen as tumbas e as augas do mar. Os campos cheos de cinza, as cunetas. Brilla estremecida San Simón, a illa do amor e da morte. Somos nós, os da Regaduxa, os netos de Eligio Rey, de Emilio e de Pepa do Tombo, de Pepe e Belarmino Casal, de Casilda Rosendo, de Avelino Carracelas... A estirpe de Pepe e Lola Cerqueiro, de Manuel Couto, de Manuel Farto, de Manuel García Amoedo...

Somos os netos de Abelardo Sobral, Lamoso de Postemirón. Levamos gravadas as cicatrices e non temos medo. Temos fame de xustiza, de verdade, de memoria...