UN VESTIDO NOVO PARA OTILIA

O pai de Otilia, Avelino Carracelas, 41 anos, era carpinteiro de ribeira e traballaba nos asteleiros de Guixar. Ía a Vilaboa o sábado pola noite e marchaba o luns pola mañá. Collía o vapor en San Adrián e durante a semana paraba nunha pensión en Vigo. Avelino e a muller, Adelina Carracelas, tiñan 5 fillos: Félix, Palmira, José Cesáreo, Otilia e Amancio. Despois de saír do cárcere nacería Mari Carmen, a sexta filla.

Otilia Carracelas
(foto Xosé Luís Alonso)

Aquela era unha familia feliz. Na casa familiar de Santa Cristina dos Cobres non abundaba nada, mais estaba abastada de agarimo, de humildade, da grandeza das vidas xenerosas. Avelino era dirixente da Sociedade de Agricultores e militaba no sindicato de carpinteiros de ribeira. Mais en xullo do 36, esnaquizouse o mundo e na casa nada volveu a ser igual. Os falanxistas foron a Vigo na súa procura. Detivérono o 8 de setembro e levárono primeiro á prisión habilitada na Normal de Pontevedra e  despois ao Lazareto de San Simón. Desde alí vía a casa dos seus e aquela imaxe rompíalle o corazón. E o medo pairaba arredor todas as noites, cando sentían a chegada da “raposa”, a camioneta que se aproximaba á praia de Cesantes para os traslados a unha curva, a unha praia ou a unha cuneta da que non se volvía. “A ver cando nos toca anós” pensaban aqueles homes despois de oír pronunciar os nomes dos escollidos, despois de escoitar a frase macabra dos asasinos: “Para esta viaxe non fai falta que leven ningunha pertenza”.

Otilia, que tiña seis anos, sentía pánico cando vía unha camisa azul. Sentíralle dicir á nai que foran eles, os da camisa azul, os falanxistas, os que foran buscar o pai, os que o levaran preso, e non os podía ver. Un día a nai mandouna á tenda e estaba alí un home que polo medo se fixera falanxista, porque a un fillo déranlle unha malleira terríbel. Aquel home díxolle que era amigo do seu pai e ofreceulle galletas á nena mais ela non as colleu. Non arelaba nada máis no mundo que comer aquelas galletas mais non as colleu porque lle arrepiaba ver aquela camisa azul.

Nos dous anos que estivo preso (1936-1938), Otilia non puido visitar o seu pai. A nai non a levaba con ela porque non tiña roupa que poñerlle, nin calzado. A nena só tiña un vestido que lle fixera desfacendo unhas sabas. Un vestido suxo e roto que era a marca da derrota daquela familia privada do agarimo e do salario do pai, o único soldo que entraba naquela casa. Por iso tampouco a deixaba ir á escola, para non facela pasar a vergoña de levar sempre o mesmo vestido suxo e raído, os mesmos pés descalzos da filla dun roxo.

-Eu quero ir visitar a papá!

-Non tes roupa, filliña!

Cara a finais de 1936 comezaron a levar os presos para traballar no camiño que subía á estrada de Cangas desde o peirao de Santa Cristina. Ían por quendas, traballaban con picachóns durante horas e voltaban á illa. As familias de arredor podían levarlles a comida, e Adelina, que vivía perto, fíxoo todas as veces que o home foi alí. A nena pedía ir pero a nai nunca a levaba con ela. Mais un día Otilia, que tiña seis aniños, decidiu ir ver o seu pai. Suxa, descalza e co vestido roto decidiu ir detrás da nai, sen que ela a vise, para ver o pai.

Cando chegou alí e o viu foi correndo cara el e pegou a subir polo pai arriba. Púxose a abrazalo e a darlle bicos e Avelino púxose a chorar coa emoción de coller nos brazos a filla que non vía desde facía meses. E ao pé deles, un dos gardas que custodiaba os presos púxose tamén a chorar, impresionado por todo o amor e toda a mágoa que se concentraba naquela escena conmovedora.

O pasado sábado 3 de outubro, Otilia voltou facer o camiño até o peirao para participar nun acto organizado por A Regaduxa. Memoria Histórica de Vilaboa, unha actividade para denunciar a negativa de Portos de Galicia a instalar unha inscrición de homenaxe aos presos de San Simón e a todas as vítimas do terror franquista. Aquela nena de 6 anos voltou ao lugar en que abrazara o pai e falounos coa dignidade dos seus 85 anos e cos ollos cheos de bágoas da bondade daquel home que era o mellor pai do mundo. E todos vimos, máis alá do loito, que agora levaba un fermoso vestido, e uns preciosos zapatos e un gran sorriso de orgullo por Avelino e por todas as vítimas que voltaban á casa, que retornaban do silencio da historia e ficaban xa para sempre con Nós.