Para Paula Godinho, por deitar luz sobre as memorias
confiscadas. Por abrir a arca da memoria do Cambedo e descubrirnos a historia de Demetrio García
“O
Demetrio era uma pessoa assim muito distinta, via-se que era uma pessoa fina.
Era um atleta, uma torre” (testemuño do sr Arlindo Espírito
Santo, veciño do Cambedo).
O terror prolongouse moito tempo despois de 1939. Deixou
feridas profundas na pel das vítimas, na alma do miles de homes e mulleres
condenados na inmensa prisión do franquismo. Daquela decretouse o silencio, a
escuridade, a culpa, a morte en vida. Están por escribir cada unha das horas e
dos días de humillación e vergoña. Na miseria moral dos anos 40, tamén houbo
homes e mulleres que se rebelaron contra ese silencio imposto e desde os montes
soñaron que podían cambiar o rumbo da historia, derrotar aquel estado de
terror, vencer aquel ar irrespirábel.
Pagaron un alto prezo. Eles e as súas familias. O
asasinato, a cadea, a persecución, a derrota; nalgúns casos, o trauma e a
loucura marcounos para sempre. Hoxe contarei a historia de Demetrio García
Álvarez, un labrego que naceu en 1912 na aldea raiana de Chás (Oimbra). Segundo
algunhas fontes fugouse do Forte de San Cristóbal (Pamplona), onde estivo preso
case dous anos. En 1945 intégrase nun grupo guerrilleiro que actúa na zona de
Verín e Chaves. É un dos protagonistas do enfrontamento do Cambedo (20 de
decembro de 1946) que había de marcalo para sempre. A el e á maior parte da súa
familia. E á veciñanza daquela aldea raiana, onde naquela altura as redes de solidariedade
prevalecían sobre a fronteira administrativa e os intereses dos Estados.
As fotografías da súa entrada na prisión do Porto o 23 de
decembro de 1946 e da súa saída do cárcere de Lisboa o 19 de febreiro de 1965
son o relato exacto dunha existencia tronzada: máis de 18 anos dunha vida, dos
34 aos 52 anos, nas máis crueis masmorras da Ditadura salazarista, de Porto a
Lisboa e ao campo de concentración de Tarrafal. E, malia o silencio, o
afastamento, a tortura, entre un instante e outro, permanece un rasto da mirada
desafiante, valente, decidida. Fica intacta toda a beleza e toda a dignidade
daquel home que berrou ante o tribunal que o xulgaba: “Son un guerrilleiro, non son criminal. Todo o que fixen
foi pola liberdade do meu pobo”.
(PD: está por escribir a súa
vida de desterrado en París e Burdeos, a súa decisión de non voltar nunca; e
está por escribir o sufrimento interminábel dos seus: da súa irmá Manuela,
presa no cárcere do Porto, onde lle morreu o fillo de un ano, e que ficou
marcada polo trauma daqueles días de terror; do seu pai Primitivo García Justo,
detido e torturado; a súa irmá Celsa, tamén detida; do seu cuñado Manuel Barcia,
tamén encarcerado e que dixo moito tempo despois que “sofreu maos tratos,
morreu-lhe o filho, destruiram-lhe a casa e sofreu muito por sua esposa que
ficou psicologicamente afectada para sempre mas ainda hoje lutaria contra o
fascismo”).
Ningún comentario:
Publicar un comentario