AS ACTAS DO TERROR: OS VELLOS DE SAN SIMÓN

Para Antón Caeiro, que comezou a escribir o relato interminábel das vidas que quedaron para sempre na illa do amor e da morte

Presos de San Simón retratados por Pintos

Hai imaxes que fican gravadas na retina, hai miradas que te miran para sempre, hai rostos que permanecen suspendidos no tempo coma un SOS, coma a forma definitiva do silencio e do desamparo. Na crónica gráfica do Lazareto predominan as imaxes amábeis, retratos de presos en pose relaxada, rodeados de beleza e bondade. O arquivo que deixou para a historia o preso vilagarcían Dámaso Carrasco é un documento de excepcional importancia para tecer unha parte do relato da vida na illa.

Mais hai miles de imaxes que se perderon e que falan das motoras que chegaban pola noite, dos nomes pronunciados as dúas da madrugada, dos traballos forzados, dos camarotes do Upo Mendi, dos aforcados pola desesperación, da fame, da enfermidade, da miseria e o medo que eran a única verdade para miles de presos, sobre todo para os que chamaban “os vellos”.

Hai unha imaxe de San Simón que é talvez a única real; unha imaxe de corpos abatidos por todas as guerras e todas as derrotas; rostos que nos miran desde o silencio da historia e que fan preguntas; ollos que levan gravados o terror de cada un dos días de enfermidade, de frío e desamparo que viviron naquel inferno circundado de beleza e de fulgor. Son seres anónimos, esquecidos en tumbas sen nome nos cemiterios de Redondela e de Vigo, homes cuxos corpos voltaron algún día á casa para apenas sobrevivir, para lembrar o horror, para atravesar a última agonía do insomnio, da alucinación e da loucura. E para seguir facendo preguntas sobre a condición humana e sobre o porqué daquela derrota da humanidade, a razón daquel tempo de tortura, de humillación e de morte. E do interminábel silencio que veu despois, cubríndoo todo. Até que foron aparecendo as imaxes...