Inverno do 37

Xaneiro e febreiro do 37 foron meses duros na miña terra de Paredes. Os cívicos comandados polo criminal de guerra Víctor Lis repetían as incursións nocturnas, avisados polos fascistas do lugar (de cuxo nome quero acordarme). Media ducia de homes vivían agochados coma animais en covas, en palleiros, no monte. As mulleres e os fillos compoñían escenas de medo e amor sen límites. Arriscaban a vida contruíndo agochos e levando a comida ao monte da Costa, ao monte do Castro. Un día de febreiro voltaron á aldea os cívicos ao mando de Lis e o cabo Barjas. A crónica xornalística fala da detención de catro persoas como sospeitosas de colaboración cos fuxidos: “El jefe señor Lis y el cabo de la guardia civil sr Barjas con fuerzas a sus ódenes procedieron a la detención de los vecinos de Paredes José Valladares Iglesias, Aurelio Cal Bravo, Joseja Cal Conde y Afligida Acuña Mata por suponerse proporcionaban alimentos y albergue a significados elementos del Frente Popular...”. A memoria popular gardou lembranza daquel día de terror, de cabezas rapadas, de ameazas, de cheiro a casa queimada, de ostia limpa, de mulleres de ferro coma Lola do Souto e Pepa do Tombo, que algún día deixarán de ser invisibles, abandonarán o voluminoso libro do esquememento e serán nomes escritos con letras de orgullo na historia do noso pobo.