MEMORIA DO BUEU FRATERNO

Para Josefa Lobeira, que en setembro cumpriría 116 anos. Co maior dos arrolos.

Antes de que o mataran xuntounos a todos. A Josefa e os sete fillos. Contoulles o que lle dixo o Massó do tempo da infamia, José María, o dono da vila. Ofreceulle traballo na fábrica. Díxolle que se renunciaba, se poñía o uniforme da Garda Cívica, non lle ía pasar nada a el e á súa familia. Moitos deron a volta, el non. Vaste arrepentir, aquí tiñas o porvir teu e dos teus fillos...

Xuntounos a todos e díxollo así, para que soubesen quen o había matar:

-Se me pasa algo a min o culpábel é el.

El non o matou. Pero como se o matase, porque el era o señor da vila e decidía sobre a vida e a morte. Despois estaban os asasinos, os matarifes, os que levaron a Ricardo Gómez Buceta, os que o foron matar a Marín unha noite de decembro de 1936
http://nondesaesquecemento.blogspot.com.es/2015/06/bueu-1936-i.html

Un daqueles pistoleiros nocturnos chamábase Collazo. Era de Rianxo. A súa muller celebraba as xestas do home cun retrouso abominábel: Cada vez que mi marido mata un rojo, me como un pollo. Seica tempo despois acabaron desprezados, illados. Seica voltaron para Rianxo. Seica alí mataron a Collazo...

A familia Gómez Lobeira ficou á intemperie. Sentiron o arrepío do medo. A dor da aldraxe. As noites de insomnio. Os golpes na porta de madrugada. Mais Josefa e os oito fillos que quedaron con ela (o oitavo levábao no ventre cando lle mataron o home) sentiron tamén a calor dun Bueu fraterno, xeneroso, solidario. Os rapaces baixaban á praia e sempre había barcos que chegaban con peixe fresco para matar a fame, para vender polas casas, para sobrevivir a aquel tempo de silencio.

E aquela familia humilde e honesta, aquela familia que tivera que vender propiedades para pagar unha faLsa débeda do home asasinado, aquela familia levou consigo ao exilio a memoria do que pasara, a gratitude a case todo Bueu (Que me perdoe a xente se non a lembro).

Aos patróns dos barcos que traían aquelas patelas de peixe fresco e xeneroso:

Paco González Paco Pito

Edelmiro González

Os irmáns Quinteiros, Ramón e Celestino

Manolo O Relo

Chuco Loira

O señor Corrales

Manuel Ríos

Pancho Curra

José Juncal Pepe de Mighelito

Medraño O Vello

O Canteiro, o que casara coa Conasa, que a raparon

Chuco Santos

Manuel de Socorra, patrón de Aldán

O señor Francisco da Canteira

...

No exilio de Montevideo Josefa foi a mellor nai do mundo, a mellor avoa. Nunca deu a esquecemento. Mantivo sempre accesa a chama da memoria, da vida honesta, da dignidade familiar. E transmitiulla aos seus. E deixou un escrito que é dun descomunal monumento da memoria. A denuncia do crime. O rexistro da dor. A procura insacíabel dunha xustiza que había voltar, ao cabo do tempo, -como o peixe fresco do 36- como un abrazo de todo o pobo do Bueu.

 

PD O sábado 5 de setembro de 2015 Ricardo Gómez Buceta, xunto con outros traballadores do concello de Bueu, xunto co alcalde asasinado, Xohan Carballeira, e cos concelleiros fusilados, encarcerados e perseguidos... recibiron a homenaxe da corporación e do pobo de Bueu.

Fontes e agradecementos

A miña gratitude a Julio Gómez Lobeira, fillo de Ricardo e Josefa, que me abriu de par en par as portas da memoria familiae e do Bueu fraterno o 27 de xullo de 2015.

O meu agradecemento a Xosé Novas, da Asociación Xohan Carballeira, que me levou ata el e me cedeu o manuscrito de Josefa.